VOLGEN WE DE 'GODEN' TOT HET BITTERE EINDE?

De 86-jarige Jan Terlouw tracht een dialoog tussen generaties tot stand te brengen en de toehoorders aan te zetten om in actie te komen voor een duurzame wereld. Tijdens een interview richt hij zijn pijlen op het grote kapitaal. De beperkte groep die de halve wereld bezit. Het zet ons niet alleen aan het denken maar roept op te werken aan verandering. De filosoof Friedrich Nietzsche leefde in een andere tijd, maar elementen van zijn stellingen komen weer keihard bovendrijven. 

Als we met de laatste fundamentele waarden hebben afgerekend krijgen we te maken met de gevolgen. Er is geen vast punt meer, dus chaos. Hij verwijst als antwoord hierop naar een nieuw soort mens, die door middel van zijn innerlijke kracht alle mogelijkheden en talenten zou moeten ontwikkelen. Dit als tegenstelling van degene die gemakzuchtig is en geen moeite voor wat dan ook wil doen.  Het is alsof de technologie deze vroegere geschriften letterlijk heeft opvat en met allerlei hulpmiddelen nu van buitenaf een ‘beter'  mens wil creëren. 

De televisie toont een man in een witte jas met bril op die vertelt dat hij bezig is om een chip voorzien van kunstmatige intelligentie te gaan testen die uiteindelijk in de hersenen kan worden geïmplanteerd. Eerst de ratten dan wij. Er is geen achtergrondinformatie over het juiste doel van een dergelijk onderzoek al begrijpen we dat het niet om een medisch doel gaat maar te maken heeft met de uitbreiding van de hersencapaciteit. De kijker zakt weer terug in de stoel en grijpt naar de chips die hij kan eten. Zoiets roept echter veel vragen op. Gaat het om ‘betere’ werknemers? Wie bepaalt de inhoud van de chip? Is deze te hacken? Gaan de mensen met implantaat zorgen voor een betere samenleving en wat gebeurt er met de anderen? Worden we een richting opgestuurd die we echt niet willen?

Het lijkt of we middenin een griezelig scenario terechtkomen waarbij technologie ons leven gaat bepalen.  Het gevecht tegen een waanzinnige toekomst waar Stephen Hawking voor heeft gewaarschuwd is ontbrand. Het is ook een strijd om de juiste informatie, regelgeving en wetgeving. Andere zaken zoals klimaat en ongelijkheid spelen in de weg die Terlouw volgt uiteraard ook een grote rol. ‘Als je vertrouwen hebt, hoef je niet de hele trap te zien om de eerste stap te zetten’, zei Martin Luther King ooit. Dit geeft op treffende wijze de positie weer waarin we ons bevinden. 

We weten zeker dat het goed is om te trachten tegenwicht te bieden, maar het is onmogelijk om het resultaat van zo’n immense inspanning in te schatten. Steeds meer mensen volgen echter een bewuste weg, die hierdoor de zaak ondersteunen, ook in internationaal verband. Naar Grieks model bevinden de 'goden' van het geloof dat een obsessie heeft met geld en onsterfelijkheid nastreeft zich op een berg van onaantastbaarheid. De moderne Hermes wordt door hen op pad gestuurd met de mededeling dat het feest doorgaat zolang de volgelingen hun nieuwe vindingen blijven kopen. 

Vanaf de moderne Olympus zijn massa’s halfgoden afgedaald die in ieder land trachten de bevolking hun wil op te leggen. Neuromarketing roept de gelovigen op te blijven consumeren. Positief geredeneerd zijn er voldoende middelen in de wereld om fysiek een menswaardige en duurzame ‘beschaving’ te creëren. Gezien het feit dat het voortbestaan van de mensheid zelf op het spel staat, komt het buitensporige eigendom van een beperkte groep ter discussie te staan. Anderzijds en minstens zo belangrijk zien we dat het menselijk handelen ten aanzien van soortgenoten en de natuur onaanvaardbaar is geworden en is er een behoefte aan nieuwe structuren en ethische regels.

In Brussel zijn meer lobbyisten dan parlementariërs. Zomaar een bericht dat achteloos op televisie wordt verteld, maar dat in feite code rood betekent. Hier ligt de sleutel van het feit dat de bevolking aan macabere zaken kan worden blootgesteld onder de druk van het bedrijfsleven. Dit is zeker een alarm waard ten aanzien de komende technologie. Uit de berichtgeving en waarschuwingen blijken schadelijke producten zonder enig mankeren aanwezig te blijven op de markt. De smartphone lijkt steeds meer een hersenbreker te worden.  We staan aan het begin van verzet tegen degenen die ons schade berokkenen.

In de inner circle lijkt sprake te zijn van een soort sterrencultuur. Het stuivertje wisselen van banen gebeurt in eigen kring.  De fouten zoals in het Groninger gasdebacle stapelen zich op en de vraag die we ons moeten stellen is of het huidige systeem van veel partijen, consensus en het ‘gunnen’ van banen in eigen kring wel slagvaardig genoeg is. Een complexe tijd dient zich aan met in sneltreinvaart naderende technische ‘wonderen’ en andere zaken die grote expertise vragen. Zonder regulering en de juiste mensen die tijdig kunnen beslissen zouden veel burgers in een gitzwart scenario terecht kunnen komen.

Wim Verhoeven
verhoevenkoffiekring@tele2.nl