Ze staat
reeds op mij te wachten als ik het buurthuis nader waar we een afspraak hebben.
Eenmaal binnen merk ik dat er iemand tegenover mij zit die diep gekwetst is
door allerlei zaken waar mensen soms geen grip op hebben. Het verhaal gaat over
een falende jeugdzorg, een valse aangifte, misbruik, ontslag en vooral het niet
op tijd krijgen van de juiste behandeling. Ze vertelt dat haar zoon met een
afstand tot de arbeidsmarkt daarom is afgegleden naar een diepe duisternis.
Er volgt een stortvloed aan details over pesten dat mogelijk heeft bijgedragen tot het niet meer kunnen functioneren van de jongen. Instanties die zonder inspraak beslissen over het lot van iemand. Nadat hij door ontslag definitief op een zijspoor is beland zet volgens de vrouw het verval in. Het is de pijn die je moet lijden als je van mening bent dat je kind onrechtvaardig is behandeld. Waar het in de kern om gaat is dat mensen zich soms moeilijk of in het geheel niet tegen het systeem kunnen verdedigen.
In de live
uitzending 'De Stelling Van Nederland' op 25 oktober, zwenkt de camera het publiek in. Een jongen kan voor de microfoon
niet onmiddellijk zijn standpunt naar voren brengen. De 'presentator' kapt het
gesprek af en gaat verder met het programma. Meer mensen in de zaal proberen
iets te zeggen maar leggen het af tegen de geoliede ‘machines’ die gewend zijn
in het openbaar te spreken. Er lijkt sprake van een barrière voor velen die in
deze complexe tijd iets naar voren willen brengen.
Als je luistert naar mensen
en het op de juiste wijze interpreteert blijkt er dikwijls sprake van een
waardevolle inbreng. De vrouw
tegenover mij is bijzonder strijdvaardig en laat weten dat zij altijd actie
heeft gevoerd voor een rechtvaardigere samenleving. Ongelijkheid is een doorn
in haar oog. We komen deze middag tot een diepgaand gesprek waaruit blijkt dat
zij zich zoals velen niet meer vertegenwoordigd voelt door de huidige politiek. Uit vele gesprekken met anderen wordt ook het volgende naar voren gebracht.
De democratie is duidelijk in het geding. Een keer in de vier jaar stemmen
lijkt achterhaald, er moet iets gebeuren om burgers het gevoel te geven dat ze
inspraak hebben. Symptomatisch is een referendum als overbodig te bestempelen.
Hoezo overbodig? ‘De
bovenlaag heeft een gracht om zich heen gegraven. Binnen de omheining bevindt
zich een ‘hofhouding ’die zich tegoed doet door functies te verdelen en
aandacht op te eisen via de media.’
Mensen geven aan dat arrogantie in dit verband
een eufemisme is. In die ‘gemeenschap’ is veel toegestaan zolang de eventuele
misstanden maar niet bij het volk terechtkomen. Voorbeelden genoeg. De status
wakkert kennelijk ook minder fraaie eigenschappen aan. In het Noordhollands
Dagblad van 1 november staat een artikel over spaartaks waarin voormalig
minister Gerrit Zalm wordt geciteerd.‘Elke sukkel kan een rendement van 4
procent over zijn vermogen behalen’. Het gaat hier om het woord sukkel, dat
vermeende superioriteit van de geciteerde weergeeft.
Voor gewone
mensen lijkt zelfs de groei van de economie, gepaard te gaan met een afname van
het welzijn. Welvaart gemeten naar zaken als inkomen, baanzekerheid, onderwijs,
gezondheid en woongenot zit nog onder het niveau van 2008. (Universiteit
Utrecht/Rabobank). De vraag is ook of het huidige beleid voldoende rekening
houdt met bedreigingen als sociale ongelijkheid, klimaatverandering en
robotisering.
Het recente boek van de historicus Phillipp Blom met de titel
‘Wat op het spel staat’ is zo helder als glas over de ernst van deze problemen.
Laten we beginnen de gracht te dempen.
Wim Verhoeven
verhoevenkoffiekring@tele2.nl
