HET LEVEN, DE DOOD EN DAARNA

Volgens de legende vluchtte een vrouw die ontevreden was in haar huwelijk naar de jungle en klom in een boom. Haar man achtervolgde haar en klom ook omhoog. Om te ontsnappen bond zij lianen (slingerplanten) rond haar enkels en sprong naar beneden. Haar echtgenoot deed hetzelfde maar zonder gebruik te maken van de plant, waardoor hij verpletterde en overleed. Dit zou in Vanuatu, een kleine eilandengroep in Oceanië het ritueel voor o.a. de oogst verklaren. 

Jonge mannen springen van houten torens, op dezelfde wijze als in de legende verbonden met lianen. In het Amazonegebied hebben de Sataré-Mawé mensen een inwijdingsritueel waarbij kogelmieren onder verdoving in wanten worden gestopt. Jonge mannen worden gedwongen minutenlang hun handen hierin te doen. De mieren leven dan weer op en doen hun werk. De pijn kan tot 24 uur aanhouden. De oude Egyptenaren voerden een mondopeningsceremonie uit bij de dode, omdat zij geloofden in de opleving van de ziel van de overledene. De persoon die stierf kon dan weer eten en drinken in het hiernamaals. Er valt zoveel te zeggen over het verleden, maar hoe ziet men dit tegenwoordig?

Vandaag zit ik aan tafel met ritueel begeleidster Wendy Onvlee, die te maken heeft met de hedendaagse situatie. Een aspect hiervan is het geven van begeleiding bij afscheidsdiensten of uitvaartrituelen. Zij biedt ook kleine geschenkjes aan die troost kunnen bieden en voor verbinding zorgen. Hierbij gaat het erom hoe we ons de overledene willen herinneren. 

Oude begraafplaats bij Jisperkerk

Wij hebben een gesprek over de veranderingen die gaande zijn ten aanzien van het onvermijdelijke moment. ‘De kerken lopen leeg, er is behoefte aan een alternatief’. 

Deze uitspraak geeft ook meteen de tendens weer. De hedendaagse mens is hetgeen vroeger bij het leven hoorde gedeeltelijk kwijtgeraakt. In haar optiek wil men ook minder met de dood te maken hebben.Anderzijds zie je ook een wens van velen om na de dood te worden verenigd met de natuur. Een plek onder een oude statige eik in een bos of in het open veld. Je ziet hierin het zoeken naar een alternatief voor het traditionele begraven of een crematie. Duurzaamheid speelt hier een rol, maar er zijn bedenkingen. De oppervlakte natuur in Nederland is beperkt. Bovendien lijkt het te worden gevoed vanuit een commercieel denkpatroon.

Een andere activiteit van Wendy is dat zij ook werkt met licht demente ouderen. Door het tonen van bepaalde attributen kunnen herinneringen boven komen. Op die manier gaan mensen terug naar hun jeugd of beleven opnieuw vakanties, zien de periode dat ze trouwden, kinderen kregen en leven dus weer wat op. Er volgt dan meestal nog een gesprek in de kring. Hieruit kunnen dan de effecten worden gemeten. De hersenen worden geactiveerd en dat kan heel positief voor betrokkenen zijn.

Zij ziet het harde materialisme, dat in de plaats is gekomen van, zoals zij het noemt, de sociaal-emotionele benadering van vroeger. ‘Mensen hebben liever een euro in hun zak’.  Uiteindelijk kom je uit op het individualisme, waarbij men meer in de eigen wereld leeft. 

Anderzijds blijkt uit de dialogen met bewoners ook dat er velen zijn die de leefbaarheid in hun buurt of straat willen verbeteren. Een man vertelt mij dat hij op een galerijflat woont en iedereen op zijn etage af en toe uitnodigt voor een kopje koffie. Hoop doet leven!

Voor wie interesse heeft in deze materie kan contact opnemen met Wendy Onvlee via: felolamano@gmail.com

Wim Verhoeven

verhoevenkoffiekring@tele2.nl