UW KOSTEN OMHOOG DOOR BEDROG ?

Mijn gesprekspartners deze middag zijn mensen die een indrukwekkende carrière achter de rug hebben. Hoewel erop gewezen wordt dat totale gelijkheid niet bestaat, is de mening toch dat de huidige situatie een bedenkelijk niveau heeft bereikt. Steeds meer waarden die als essentieel voor een normaal leven worden beschouwd, zijn overboord gegooid. Ethiek ingeruild voor een duister soort materialisme of liever gezegd hebzucht. Het is moeilijk te begrijpen dat de huidige verschijnselen waarmee wij als burgers hebben te maken, voor een groot deel voortkomen uit bedrog.

Het boek Moneyland van de schrijver Oliver Bullough, behelst een zoektocht naar het verborgen geld van de superrijken en de multinationals.  (Shell..). Het maakt de ‘konijnen’ die indirect burgers en de wereld plunderen net zo zichtbaar als de genoemde dieren s’avonds in de koplampen van een auto. ‘Offshore bandieten roven de wereld leeg’, duidelijker kan het niet.  Beschrijving van belastingparadijzen, de verkoop van paspoorten, maar vooral hoe de normale wetgeving wordt omzeild. 

Het enorme leger van financiële goochelaars die bezit en geld zodanig kunnen manipuleren, dat niemand er meer vat op heeft. Volgens Bullough is er sprake van een soort rijk met eigen regels. Hierin is alles mogelijk en kunnen de mensen die deel uitmaken van dit imperium zich in feite alles permitteren. Er bestaan voor hen geen wetten. Het begint allemaal in een gespreksgroep als iemand mij wijst op een foto in een krant op 17 mei jl. Hierop staat Koningin Maxima met een man die kennelijk iets aanwijst. Er is geen ander publiek. 

De tekst geeft aan dat het om de opening van een scheepswerf gaat waar de ‘superrijken’ der aarde hun jachten tot 160 meter kunnen laten bouwen. Nederland wordt een van de grootste doorgeefluiken genoemd voor geld dat een weg zoekt naar een ‘zachte’ landing. De combinatie van die twee zaken roept op z’n minst vragen op, die niet zullen worden beantwoord maar wel mijn belangstelling heeft aangewakkerd. Door te lezen kom je erachter dat het fenomeen waarover we het hebben in feite bepalend is voor de kapitalistische crisis waarin we ons bevinden, waardoor steeds meer mensen ondanks de welvaart in de problemen komen. 

Een van de voorbeelden die worden genoemd gaat over de geschiedenis van Janoekovitsj, ex-president van de Oekraïne. De corruptie was wel bekend maar er bleek een enorme rijkdom gewoon onzichtbaar te zijn geweest en met een dusdanige omvang dat de welvaart van de hele bevolking jarenlang stagneerde. Het is deze stelling die mij en mijn gesprekspartners bezighield. De snelheid waarmee het proces van belastingontduiking of ontwijking plaatsvindt, de omvang en de macht die dit met zich meebrengt, kunnen het leven van burgers ernstige schade toebrengen. 

Mijn gesprekspartners zien een directe relatie tussen de stijging van de kosten voor de burgers en het bedrog van belasting ontwijking. Als er met bijna onuitsprekelijke bedragen wordt gesjoemeld dan zal de rekening bij de burger worden neergelegd. Dat zien we ruimschoots gebeuren. Het is alsof de 'overheid' aan de leiband loopt van de onzichtbare macht van het kapitaal. Het Noordhollands Dagblad op 27 mei jl : 'Provincie zwicht voor circuiteigenaar prins Bernhard', de overheid heeft zich de Formule 1 in laten rommelen. Lees: de burger betaalt mee. Een willekeurig bericht dat de zwakte van de overheid aangeeft.

Volgens de informatie in het genoemde boek zou in 2014 ca 8% van al het geldbezit in de wereld zich in belastingparadijzen bevinden. Wij zien een verband tussen dit fenomeen dat wij een financiële stofzuiger noemen en de kloof tussen arm en rijk die als maar groter wordt. De burger wordt als het ware leeggezogen. In het ‘rijke’ Nederland leven een miljoen Nederlanders onder de armoedegrens van 930 euro per maand. Het recentelijke geval van de vicekanselier van Oostenrijk, Heinz Christian Strache waarbij het om onvoorstelbare zelfverrijking ging bewijst hoe het werkt. Wie pakt het aan?  

Wim Verhoeven