Is alle technologie een zegen? (dit stuk is nú nog science fiction)
Op een nacht
hoorde ik een vreemd geluid uit de badkamer dat ook weer snel ophield. Tussen
het vliegtuiggeweld viel het eigenlijk niet zo op en ik vond het niet de moeite
waard om ervoor op te staan en te gaan kijken. De volgende morgen hoorde ik
weer iets en werd het duidelijk dat het om een elektrische tandenborstel ging,
die ‘vanzelf’ aan- en uitging. Ik bekeek hem nog eens goed en zag toen een
aantal sensoren en een minicamera. Toen ik hem kocht bleek niet echt uit de
beschrijving dat het om een product ging dat automatisch aangesloten was op
internet.
‘De tandenborstel die als persoonlijke assistent uw gebit in de gaten
houdt. U krijgt onmiddellijk 50% korting’. Misschien was het toch wel naïef
geweest om die eerste zin niet goed te lezen. Veel eerder in de tijd was het
reeds aangekondigd: ‘5G verbindt alles met elkaar’. Er was geen ontkomen aan
want er werden alleen nog producten verkocht die automatisch met elkaar
communiceerden. Hoe dan ook, ik moest ermee leren leven. Hoezeer ik me ook
verzette tegen het aangeboden gemak, langzaam werd ik gehersenspoeld, zodat ik
‘geloofde’ dat het allemaal onmisbaar was voor een goed leven.
Als de tandenborstel voor mij een afspraak bij
de tandarts maakte, dan was dat toch fijn. Ook buiten was alles verbonden. Van
prullenbakken tot straatlantaarns met sensoren die zelf melding maakten als het
vies of onveilig was. Fijn, maar binnen in huis is dat toch een ander verhaal.
Tot nu toe was het me nog niet zo opgevallen, dat de technologie
sluipenderwijs tot in de vezels van mijn lichaam terecht was gekomen. Maar dat
veranderde. De tandenborstel bleek zelf ook te kunnen praten en nam steeds meer
termen van mij over.
Hij leerde dus van mij en dat gaf een merkwaardig gevoel.
Het leek of hij van een persoonlijke assistent, die zich als vriend uitgaf een
soort papegaai was geworden, die mij ook nog in de gaten hield. Ik kreeg het
gevoel dat de hele wereld kon meekijken als ik mijn tanden stond te poetsen of
in me in de badkamer bevond. Door de aankoop van één apparaat was ik mij bewust
geworden dat ik steeds meer handelingen die ik vroeger moest uitvoeren nu
niet meer deed. Voor het tandenpoetsen hoefde ik nog slechts mijn mond te
openen en de rest deed mijn tanden-assistent.
Zijn denkwijze was dat hij volledig ten dienste van mij stond, terwijl ik
het gevoel had dat er een nieuw regime over mij heerste. Hier in mijn badkamer
was hij de baas, maar dat ging steeds verder. Als ik uit wilde slapen werd ik
gewekt door het ratelend doordringende geluid van de borstel. Verder in huis
ging het precies zo met andere apparaten, die allemaal met elkaar waren
verbonden. In feite hadden ze de regie over mijn leven en voerden ze mijn
vroegere taken uit. Alles kon in de gaten worden gehouden en als bijvoorbeeld iets op was volgde automatisch een bestelling die dan weer vanzelf werd afgeleverd.
Alles wat ik deed of at kon worden geobserveerd, zelfs 's nachts. De bedrijven en de overheid noemde dit optimale transparantie, maar op een dag kreeg ik het benauwd. Het voelde als een gevangenis. Ik wilde ontsnappen en koelde mijn woede op de tandenborstel. Hij belandde in de afvalbak, waar ik hem nog luid hoorde protesteren. Niet lang daarna werd ik van huis opgehaald en naar het instituut voor heropvoeding gebracht. Door een apparaat zomaar weg te gooien, zonder het af te melden, had ik afwijkend gedrag vertoond. Men zou weer een 'normale' burger van mij maken. Toen ik in de kamer zat die mij was toegewezen en de rust mij het gevoel gaf dat ik was ontsnapt aan de waanzin, hoorde ik een ratelend geluid uit de badkamer komen.
Alles wat ik deed of at kon worden geobserveerd, zelfs 's nachts. De bedrijven en de overheid noemde dit optimale transparantie, maar op een dag kreeg ik het benauwd. Het voelde als een gevangenis. Ik wilde ontsnappen en koelde mijn woede op de tandenborstel. Hij belandde in de afvalbak, waar ik hem nog luid hoorde protesteren. Niet lang daarna werd ik van huis opgehaald en naar het instituut voor heropvoeding gebracht. Door een apparaat zomaar weg te gooien, zonder het af te melden, had ik afwijkend gedrag vertoond. Men zou weer een 'normale' burger van mij maken. Toen ik in de kamer zat die mij was toegewezen en de rust mij het gevoel gaf dat ik was ontsnapt aan de waanzin, hoorde ik een ratelend geluid uit de badkamer komen.
Wim Verhoeven
verhoevenkoffiekring@tele2.nl
