Door de
discussie die vandaag plaatsvindt betreed ik een gebied dat voor de mensen die
zich daar bevinden bekend terrein is. In de ‘buitenwereld’ heerst veel
onbegrip, toch worden steeds meer medeburgers getroffen door psychische
aandoeningen. Ik heb veel gesprekken gevoerd met hen die om allerlei redenen in
die ‘grijze wolk’ terecht waren gekomen. Ze zaten tegenover me in al hun
kwetsbaarheid en wilden hun verhaal ook wel anoniem gepubliceerd hebben.
De man
die na een hartoperatie in een depressie raakte, een vrouw die zichzelf steeds
beschadigde (zelfmutilatie) na misbruik, een Poolse jongen met heftig
drugsgebruik in stand gehouden door winkeldiefstallen die na een diep gat toch
weer opklom naar het licht. Zo maar een paar van hen die mijn pad kruisten. Ik
heb ook van dichtbij gezien wat overbelasting en stress met mensen doen. Zou
een toename van geestelijke ongemakken inmiddels bij onze moderne maatschappij
horen?
De
bezorgdheid over de ontwikkelingen is groter geworden doordat mijn aandacht
werd gevestigd op drie zaken. Het aantal werkenden met burn-out is in een jaar
met 50% gestegen (Universiteit Nyenrode), een grote toename van 5000
psychiatrische patiënten(Vekis) en alleen in de regio hadden we vorig jaar te
maken met 16.600 mensen met suïcidale gedachten. (Nederland: 500.000) Voor dit
laatste punt ben ik te gast bij de GGD Zaanstreek-Waterland.
Met subsidie van
de overheid is enige jaren geleden een project opgezet, met het doel het aantal
zelfmoorden te verminderen. Training en voorlichting aan hulpverleners,
bijvoorbeeld van sociale wijkteams, jeugdteams, middelbare scholen en
huisartsen zijn de ingrediënten die hieraan vorm moeten geven. Daarnaast wordt
ingezet op verbetering van de samenwerking tussen hulpverleners en instanties.
Ook doet men onderzoek naar de risicogroepen.
Dat zijn bijvoorbeeld jongeren,
mensen met schuldenproblematiek of een uitkering. Daarnaast is het doel ook de ‘kapper en de
buurvrouw’ te benaderen, dus burgers bij elkaar brengen, om te bevorderen dat
mensen het gesprek aangaan en er meer voor elkaar zijn. Dit is in het huidige speelveld een uitermate
grote opgave, hetgeen ook blijkt uit de interviews die ik zelf doe. Het nieuwe
woord dat in dit verband voorbijkomt is ‘community’ aanpak.
De landelijke
publiekscampagne van de stichting 113 Zelfmoordpreventie richt zich hierop.
Deze wordt als een tapijt over Nederland uitgerold met zes zogenaamde regionale
proeftuinen, waar Zaanstreek-Waterland er een van is. Alle regio’s werken aan
een vergelijkbare aanpak met het doel mensen ervan te weerhouden zelfmoord te
plegen. Er ligt een
zware taak om mensen te bewegen eerder over hun gedachten aan zelfmoord te gaan
praten en voor de omgeving hier actiever naar te vragen.
Het lijkt taboe om
deze duistere maar o zo menselijke kant naar voren te brengen. De eventuele oorzaken door maatschappelijke
veranderingen zijn zeker gespreksthema, maar onderzoek moet uitwijzen waar de
knelpunten liggen. Toch kunnen we sommige signalen blootleggen. De grootste
groep mensen die uit het leven stappen is tussen de 40 en 60 jaar oud. We zien
hier schulden, laag inkomen, arbeidsongeschiktheid, bijstand en uiteraard
andere zaken.
Ook kunnen we niet om de druk heen die de complexiteit van de
samenleving met zich meebrengt. Bij burn-out denk ik dat er onder andere een
relatie ligt tussen het ontbreken van zekerheid op de arbeidsmarkt en dit verschijnsel. Als de stijging van het aantal mensen met
psychische problemen doorzet, komt onvermijdelijk de vraag in hoeverre onze
huidige levenswijze hiertoe bijdraagt.
Wie hulp
nodig heeft of zich zorgen maakt kan bellen met 0900-0113 of contact opnemen
via www.113.nl .
Wim
Verhoeven
verhoevenkoffiekring@tele2.nl
